Helder kunstlicht en melatonine bij dementie

Onder redactie van Dr. Gert Schuitemaker Gert Schuitemaker

Onder redactie van Dr. Gert Schuitemaker

5 min

Per 48 uur kun je als gast 2 artikelen gratis lezen; dit is gratis artikel 1 van 2.

Neem een digitaal abonnement  of Inloggen als abonnee
Onlangs publiceerde een Nederlandse onderzoeksgroep in de Journal of the American Medical Association een langetermijnstudie over de afzonderlijke en de gecombineerde effecten van helder-lichtapplicatie en de inname van melatonine. Ze kwamen tot de praktische conclusie dat een eenvoudige maatregel als verhoging van de lichtsterkte in een verzorgingstehuis, de symptomen van verstoorde cognitie, stemming, gedrag, functionele vermogens en slaap kunnen verbeteren.
Bij oudere patiënten met dementie gaat het verlies aan cognitieve vermogens veelal gepaard met stoornissen in de gemoedstoestand, het gedrag en de slaap. Er is sprake van een verminderde activiteit gedurende de dag. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd een verband gevonden tussen veranderingen in het dag-nachtritme en afwijkingen in de hypothalamus die bijdragen aan stoornissen in cognitieve processen, gedrag, gemoedstoestand en de slaap. Het circadiaans ritme is zeer gevoelig voor licht en voor het hormoon melatonine. Bij oudere patiënten met dementie zou de blootstelling aan licht en daarmee de lichaamseigen productie van melatonine verlaagd kunnen zijn. Uit eerdere studies waren gunstige effecten gebleken van een heldere verlichting op gedrags- en slaapstoornissen.
Het Nederlandse onderzoek werd uitgevoerd bij bewoners van verzorgingstehuizen, 170 vrouwen en 19 mannen met een gemiddelde leeftijd van 85,8 jaar. Aan de hand van de DSM-IV criteria werd de klinische diagnose dementie gesteld voor 87% van de deelnemers. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld bij de actieve blootstelling of een placeboblootstelling aan kunstlicht. Daarnaast kregen de deelnemers ongeveer een uur voor het slapen gaan 2,5 milligram melatonine. Uiteindelijk resulteerde dit in 49 deelnemers die uitsluitend helder-lichtapplicatie kregen, 46 deelnemers die uitsluitend melatonine kregen, 49 deelnemers met de combinatie van helder-lichtapplicatie en melatonine-inname en 45 deelnemers zonder helder-lichtapplicatie en zonder melatonine-inname als dubbele placebo. De periode van deelname was gemiddeld 15 maanden, maar kon per persoon variëren tot maximaal 3,5 jaar.
Het proces van cognitieve aftakeling was in de groep met de helder-lichtapplicatie ten opzichte van de groep zonder helder-lichtapplicatie met 5% minder afgenomen. Ook trad verbetering op van symptomen van depressie met 19% en was de toename in functionele beperkingen 53% minder. De verschillen waren evenwel niet-significant.
Melatonine bekortte in vergelijking met placebo het in slaap vallen met 8,2 minuten (19%) en verlengde de duur van de slaap met 27 minuten (6%). Beide verschillen waren significant. Gevonden werd wel dat voor de groep van melatoninegebruikers door het verzorgend personeel vaker teruggetrokkenheid en neerslachtigheid werd gerapporteerd.
De gecombineerde behandeling van helder-lichtapplicatie met de inname van melatonine resulteerde in afname van geagiteerd gedrag met 9% en verbeterde de efficiëntie van de slaap met 3,5% (beide waarden niet-significant).
De inname van melatonine gaf verbetering van de slaap, maar langdurig gebruik kan alleen worden aanbevolen in combinatie met de helder lichtapplicatie om nadelige effecten op de stemming te onderdrukken. De langdurige toepassing van dagelijkse helder-lichtapplicatie gaf geen schadelijke bijwerkingen, eerder resulteerde dit in het tegendeel.
Volgens de onderzoekers is deze studie de eerste dubbelblind, placebogecontroleerde, gerandomiseerde in zijn soort, welke een combinatie van de dagelijkse blootstelling aan helder licht en melatonine gedurende een langere periode evalueert.

Schrijf u nu in voor onze nieuwsbrief en blijft op de hoogte van het laatste orthomoleculaire nieuws.