Hoe eicellen zo groot worden

Eicellen (oöcyten) zijn een van de grootste lichaamscellen. Zo zijn humane oöcyten maar liefst 10.000 keer groter dan spermacellen. Dit heeft een reden: de eicellen moeten voldoende voedingsstoffen bevatten om embryo’s te laten groeien. Tot nu toe was echter niet bekend hoe de eicellen zo groot konden worden. Een experiment met fruitvliegen (Drosophila melanogaster) geeft antwoord en laat zien dat dit proces een samenspel is van biochemie en fysica. Eicellen ontwikkelen zich in cysten naast kiemzustercellen. Voorafgaand aan de bevruchting wordt de cytoplasmatische inhoud van de zustercellen getransporteerd naar de oöcyt. Vervolgens groeit de eicel, terwijl de zustercellen afsterven. Verondersteld werd dat het transport van het cytoplasma uit de zustercellen vooral zou berusten op contractiliteit. Dit blijkt echter slechts ten dele waar. In eerste instantie vindt het transport plaats met behulp van cel-oppervlaktespanning totdat het volume van de kiemzustercellen gelijk is met dat van de eicel. Pas daarna ontstaan contractiele golven aan de oppervlakte waardoor de gehele inhoud van de zustercellen in de eicel wordt gebracht. Hoewel nog niet bekend is of bij humane oöcyten sprake is van eenzelfde mechanisme, toont het experiment dat naast een biochemisch proces een fysische reactie van belang is bij de voortplanting.