Lood (niet) bij ALS

Verhoogde concentraties van het toxisch zwaar metaal lood in muizen lijken de progressie van de neurologische aandoening amyotrofe lateraal sclerose (ALS) af te remmen. ALS is een ernstige progressief verlopende aandoening waarbij motorische zenuwcellen in hersenen en ruggemerg uitvallen.
De bevinding is verbazingwekkend aangezien lood niet alleen bewezen neurotoxisch is, maar ook een risicofactor is voor ALS. Onderzoekers stellen dan ook dat de toediening van loodverbindingen niet de basis zou kunnen zijn van een therapie. De ontdekking kan echter wel leiden tot meer kennis en inzicht omtrent de onderliggende mechanismen van de fatale neurodegeneratieve aandoening.
De rol van lood kwam aan het licht tijdens de evaluatie van studies naar loodvergiftiging bij kinderen in de buurt van Montevideo (Urugay) die op terreinen van voormalige loodfabrieken wonen. In de hersenen is lood van invloed op astrocyten, hersencellen met stervormige uitlopers die een rol spelen in de progressie van ALS. Astrocyten helpen zenuwcellen zich teweer te stellen tegen infectie en beschadiging. Muizen die een genetisch verhoogde expressie hebben van de met ALS verbonden mutatie van het superoxiddismutase-1-gen, toonden een significant hogere overleving bij blootstelling aan lood. In het geval van ALS zou het kunnen zijn dat lood de delicate balans tussen normaal functioneren en neuroinflammatoire reacties in astrocyten verschuift naar een meer normale toestand. Hierbij kunnen astrocyten de productie van de vascular endothelial growth factor (VEGF) stimuleren. Deze heeft een beschermende invloed op motorische zenuwcellen. De in muizenproeven potentieel gunstige hoeveelheden toegediend lood zouden bij de mens zonder meer toxisch zijn.
Ontrafeling van de onderliggende mechanismen zou perspectief kunnen bieden voor nieuwe behandelingen van ALS.