Depressief door pathogenen?

Hoogleraar Turhan Canli uit New York suggereert in een recente publicatie dat ernstige depressies (major depressive disorders) wel eens veroorzaakt kunnen worden door bacteriën, virussen en parasieten.

Bij slechts een klein deel van de patiënten met ernstige symptomen hebben antidepressiva effect. Bij personen met mildere symptomen is de werking van antidepressiva niet beter dan van placebo’s. Bovendien keren bij 80% van de patiënten de klachten terug bij het doormaken van een tweede depressie. Dit betekent dat de onderliggende oorzaak onbehandeld blijft. Canli pleit ervoor om ernstige depressies vanuit een andere invalshoek te bekijken en draagt hiervoor drie argumenten aan.

Als eerste stelt hij dat depressieve patiënten ziektegedrag vertonen. Ze ervaren een gebrek aan energie en hebben moeite met opstaan en een verminderde interesse. Het feit dat in twee meta-analyses verhoogde concentraties van ontstekingsmarkers (IL-2, IL-6, TNF-alfa) zijn aangetroffen bij depressieve patiënten bevestigt dat het immuunsysteem geactiveerd is als reactie op een aanwezige indringen zoals bijvoorbeeld een virus. In postpartum studies werden verhoogde concentraties van ontstekingsmarkers gevonden in sommige hersengebieden. Als tweede argument voert Canli aan dat er in de natuur reeds voorbeelden bestaan van het feit dat pathogenen het gedrag kunnen beïnvloeden. Zo is er een verband aangetroffen tussen de parasiet T. gondii, depressies en verhoogde concentraties van de eerder genoemde ontstekingsmarkers. Ook is er een verband gevonden tussen de samenstelling van de darmflora en emoties en kan een lekkende darm (‘leaky gut’) mogelijk oorzaak zijn van depressies. Tenslotte stelt Canli dat 8% van het menselijk genoom gebaseerd is op exogene sequenties van retrovirussen. Sommige van die virusachtige DNA-sequenties lijken te beschermen tegen bijvoorbeeld het Bornavirus. Echter, polymorfismen binnen deze DNA-sequenties of interacties met bijvoorbeeld stressvolle situaties kunnen mogelijk een persoon gevoeliger maken voor een depressie.