Glutensensitiviteit: nieuwe hype of ziekte?

Steeds meer personen lijken gluten niet te kunnen verdragen hoewel de aandoening coeliakie in veel gevallen niet kan worden vastgesteld. De term ‘glutensensitiviteit’ is in de medische wereld in opkomst, maar er is nog geen consensus over het feit of dit een nieuw ziektebeeld betreft.

Een glutenallergie uit zich in de meest ernstige vorm in coeliakie, een autoimmuunziekte waarbij de dunne darmwand wordt aangetast en de darmvlokken verschrompelen. Bij een glutensensitiviteit zijn de symptomen vergelijkbaar met die bij coeliakie, maar worden niet de specifieke antilichamen in het bloed aangetroffen en zijn de darmvlokken intact. Volgens wetenschappers  - onder andere van de Wageningen Universiteit - is de oorzaak van glutensensitiviteit deels een gevolg van de consumptie van moderne tarwevarianten.

Moderne tarwesoorten bevatten niet alleen minder gluteneiwitten, maar ook het aantal verschillende gluten is minder variabel dan in klassieke tarwerassen. Bovendien zijn er vooral verkeerde gluten in aanwezig. Door deze graanveredeling is de hoeveelheid alfa-amylase-trypsineremmers (AATR) in granen de afgelopen decennia sterk toegenomen. AATR zijn moleculen die van nature in granen voorkomen en die betrokken zijn bij de bescherming tegen insecten, parasieten, schimmels en bacteriën. Ze activeren het immuunsysteem door directe activatie van immuuncellen in de darm. Door de lokale ontstekingsreactie ontstaat een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmbarrière waardoor toxische moleculen gemakkelijk de bloedbaan kunnen bereiken en de immuunreactie nog verder wordt aangewakkerd. De vicieuze cirkel die ontstaat is de oorzaak van glutensensitiviteit.

Of de medische wetenschap het nu als hype of ziekte ziet, voorop staat dat sommige personen beter af zijn met ‘glutenarm’.